کانال تلگرام حول بورس و پیشنهاد - سیگنال - خرید و فروش
اثرات سود نقدی و افزایش سرمایه در تحلیل تکنیکال :
یکی از مسایلی که مدتهای مدیدی است در بورس اوراق بهادار تهران محل گفتگو و اختلاف نظر بین تحلیل گران مختلف می باشد بحث در مورد تغییراتی است که در اثر پرداخت سود نقدی در مجامع یا اعمال افزایش سرمایه در نمودار اتفاق می افتد. ما در این جلسه و جلسه بعد سعی خواهیم کرد تا حدی به بحث در مورد این موضوع و زوایای مختلف آن بپردازیم.
سود نقدی:
سود نقدی در بورس ما به مبلغ نقدی گفته می شود که پس از تصویب در مجمع عمومی سالیانه بین افرادی که تا قبل از تاریخ برگزاری مجمع مالک سهم بوده اند تقسیم می شود. از آنجا که سهم بعد از برگزاری مجمعی که در آن سود تقسیم شده است بر اساس مکانیزم حراج بازگشایی می شود تعیین قیمت سهم بر اساس مکانیزم عرضه و تقاضا خواهد بود. با این وجود به دلیل اینکه مبلغی که به عنوان سود نقدی پرداخت می شود از مالکیت شرکت خارج شده و در اختیار سهامدار قرار می گیرد در هنگام بازگشایی ،مبنای قیمت بازگشایی سهم را به اندازه قیمت قبل از مجمع منهای مبلغ پرداخت شده به صورت سود نقدی در نظر می گیرند. این موضوع در مورد سهامی که سود تقسیمی نسبت به قیمت سهم درصد قابل توجهی است باعث ایجاد شکافهای قیمتی قابل ملاحظه می شود.به طور مثال به نمودار زیر که مربوط به قیمت سهام شرکت سایپا می باشد توجه کنید:
همانطور که دیده می شود تقسیم سود ٠۵ تومانی در مجمع عمومی مربوط به سال مالی ٨٨ باعث ایجاد یک شکاف عمده قیمتی شده است.
افزایش سرمایه:
در بورس ما افزایش سرمایه عموما برای تامین مالی جهت توسعه فعالیتهای شرکت انجام می شود و انواع مختلفی اعم از افزایش سرمایه از محل اندوخته یا از محل آورده سهامداران یا از محل صرف سهام دارد. بعد از مجمعی که در آن افزایش سرمایه به تصویب می رسد قیمت با مکانیزم حراج بازگشایی می شود اما مبنای قیمت بازگشایی یا قیمت تئوریک بر اساس تعداد سهام جدید محاسبه می شود. برای مثال هنگامی که افزایش سرمایه ١٠٠ درصدی از محل اندوخته داشته باشیم به دلیل اینکه هر سهم سهامدارن بعد از برگزاری مجمع به دو سهم تبدیل شده است قیمت بازگشایی برابر با قیمت بسته شدن سهم تقسیم بر دو می شود. این موضوع نیز عموما شکافهای عمیق قیمتی ایجاد می کند. برای مثال به نمودار زیر که مربوط به نماد شرکت ملی مس است توجه کنید:
همانطور که دیده می شود در تیرماه سال ٩٠،شرکت یک افزایش سرمایه ٢٠٠ درصدی از محل اندوخته و آورده نقدی سهامداران داشته است که سبب ایجاد یک شکاف قیمتی قابل ملاحظه شده است. همانطور که دیده می شود این شکاف قیمتی ایجاد شده عملا تا حد زیادی تحلیل تکنیکال سهم را غیر ممکن می سازد. حتی برای افرادی که نمودار سهم را مشاهده می کنند و از تحولات سهم بی خبر هستند این افزایش سرمایه ممکن است به عنوان یک سیگنال فروش قوی عمل نماید.
در قبال این تغییرات قیمتی در نمودار سهم چه باید کرد:
نکته ای که باید به آن توجه داشت این است که اصولا علم تکنیکال یک علم تجربی است . از این رو بهتر است در زمینه ابهامات و مسایل ایجاد شده، از تجربیات سایرین در این زمینه استفاده کرد. مساله سود نقدی و افزایش سرمایه تنها مختص به بورس ما نیست بلکه در سایر بازارهای سهام دنیا نیز این مساله وجود دارد. انجام مطالعه در این زمینه نشان می دهد که در اکثر بازارهای سهام تلاش می شود تحلیل تکنیکال بر روی داده هایی انجام شود که در انها شکافهای قیمتی ایجاد شده توسط سود نقدی و افزایش سرمایه از دل نمودار خارج شده باشد. برای این منظور علاوه بر داده های خام از قیمت سهم، نوعی دیگر از داده ها تحت عنوان قیمت تعدیل شده یا adjusted price نیز ارایه می شود. در این نوع از داده ها اثر افزایش سرمایه و سود نقدی را به قیمتهای قبل از بسته شدن سهم تعمیم می دهند. برای مثال اگر شرکتی افزایش سرمایه ١٠٠ درصدی داشته باشد تمام قیمتهای قبل از افزایش سرمایه را بر دو تقسیم می کنند و به این صورت شکاف قیمتی در نمودار از بین می رود. البته در مورد اعمال سود نقدی اختلاف نظرهایی وجود دارد و برای اعمال افزایش سرمایه در بورس ما نیز باید از فرمول خاصی استفاده کرد.
افزایش سرمایه و سود نقدی در منابع خارجی:
اگر بخواهیم به یکی از منابع مهم که قیمتهای سهام دنیا را ارایه می کند و در آن داده های قیمتی تعدیل شده وجود داره اشاره کنیم باید از سایت yahoo finance نام ببریم. در بخش مالی سایت یاهو قسمتی برای ارایه قیمت سهام بازارهای مختلف وجود دارد که در آن علاوه بر قیمتهای خام سهام، داده های تعدیل شده که در آنها افزایش سرمایه و سود نقدی به صورت همزمان اعمال شده وجود دارد. از سایتهای معتبر دیگر که به ارایه قیمت سهام می پردازد می توان سایت stockcharts.com را نام برد که در این سایت هم شاهد ارایه قیمتهای تعدیل شده هستیم که به صورت تواما اثرات افزایش سرمایه و سود نقدی از قیمتهای اصلی خارج شده است.
نحوه خارج کردن اثر افزایش سرمایه از داده های خام قیمتی:
حال که به توضیح در مورد قیمتهای تعدیل شده پرداختیم باید ببینیم نحوه تعدیل داده های قیمتی به چه صورت است. برای این منظور ابتدا به شرح تعدیل قیمتها با توجه به افزایش سرمایه های اعمال شده بر روی سهم خواهیم پرداخت. قیمتی تئوریک سهم بعد از اعمال افزایش سرمایه از فرمول زیر محاسبه می گردد.
در فرمول فوق داریم:
B : قیمت سهم بعد از افزایش سرمایه A : قیمت سهم قبل از افزایش سرمایه
R1 : میزان افزایش سرمایه از محل آورده R2 : میزان افزایش سرمایه از محل انباشته یا اندوخته
N : قیمت اسمی سهم(که ١٠٠٠ ریال می باشد)
حال اگر بخواهیم اثر افزایش سرمایه را از داده های قیمتی خارج کنیم لازم است تا کلیه قیمتهای سهم قبل از افزایش سرمایه را با فرمول بالا تعدیل نماییم. به این ترتیب که قیمتهای خام سهم را به جای پارامتر A در فرمول بالا قرار داده تا به داده های تعدیل شده B برسیم. به این صورت خواهیم دید که گپ ناشی از افزایش سرمایه به این صورت تا حد زیادی از بین خواهد رفت. برای یک مثال عملی به سهم ملی مس که نمودار آن را در جلسه پیش قرار دادیم می پردازیم. شرکت ملی مس در تاریخ دوازدهم تیر ماه امسال یک افزایش سرمایه را به میزان ٢٠٠ درصد تصویب نمود که از این مقدار ۴١٧ درصد آن از محل آورده سهامداران و ۶٢ درصد از محل اندوخته بوده است. همانطور که در جلسه پیش دیدم این اعمال افزایش سرمایه شکاف قیمتی واضحی را در نمودار سهم به وجود می آورد. حال اگر بخواهیم به شیوه گفته شده اثر افزایش سرمایه را از داده های قیمتی خارج کنیم لازم است تا کلیه قیمتهای قبل از افزایش سرمایه را مطابق با فرمول گفته شده تعدیل نماییم که در فرمول فوق مقدار R1 برابر با ۴٧.١ مقدار R2 برابر با ۶٢.٠ و مقدار N نیز همانطور که گفته شده ١٠٠٠ ریال می باشد.در شکل زیر نمودار قیمتی سهام ملی مس قبل از خارج کردن اثر افزایش سرمایه (شکل سمت چپ) و بعد از اعمال تعدیل(شکل سمت راست) مشاهده می کنیم.
مشاهده می شود که چگونه اعمال تعدیل داده ها با استفاده ار فرمول فوق سبب از بین رفتن گپ قیمتی شده است
نحوه خارج کردن اثر سود نقدی از داده های خام قیمتی:
همانطور که قبلا گفته شد سود تقسیمی به دلیل اینکه بعد از تصویب، مبلغی خواهد بود که از اختیار شرکت خارج شده و در اختیار سهامدار قرار میگیرد سبب می شود به همان اندازه از ارزش روز شرکت کاسته شود. قیمت تئوریک بازگشایی سهم هم بعد از تصویب سود نقدی به این صورت است که قیمت قبل از بسته شدن سهم را منهای سود تقسیمی کرده و عدد حاصل را به عنوان قیمت بازگشایی در بورس در نظر می گیرند. لذا برای تعدیل داده های قیمتی کافی است تا تمامی قیمتهای قبل از تاریخ تصویب سود نقدی را منهای سود نقدی تصویب شده نماییم.
برای مثال در اینجا به ذکر مثالی در مورد نحوه حذف اثر سود نقدی در نمودار قیمتی شرکت ساپیا می پردازیم. این شرکت در مرداد سال ٨٩ مبلغ ٠۵ تومان سود نقدی در مجمع عمومی سالیانه خود به تصویب رسانده است که اثر آن بعد از بازگشایی به صورت گپ قیمتی در نمودار لحاظ شده است. برای حذف اثر سود نقدی لازم است تا از کلیه قیمتهای قبل از مجمع عدد ٠۵ تومان کسر گردد. شکل زیر نمودار قیمتی سهم را قبل (شکل سمت چپ)و بعد از اعمال سود نقدی(شکل سمت راست) نشان می دهد.
محل دایره قرمز رنگ در داخل نمودار مربوط به نقطه ای است که سود نقدی به تصویب رسیده است و مشاهده می کنیم که چطور شکاف حاصل از سود نقدی در نمودار حذف شده است.اما در این روش از اعمال سود نقدی نکته ای وجود دارد و آن نکته این است که در مورد برخی از سهام اگر همینطور در محور زمان حرکت کرده و در هر مرحله که سود نقدی به تصویب رسیده است آن را از قیمتهای ماقبل کم نماییم ممکن است به نقطه ای برسیم که در آن قیمتهای منفی برای سهم به دست بیاید و مشکلی که وجود دارد این است که اکثر نرم افزارهای تحلیلی قیمتهای منفی را نمایش نمی دهند. سوالی که پیش می آید این است که برای رفع این مشکل چه باید کرد.
که در اینجا داریم:
سود نقدی تقسیمی = d
قیمت بسته شدن قبل از تصویب سود نقدی = p
برای مثال نمودار قبلی برای شرکت سایپا را در نظر می گیریم. همانطور که گفتیم در مجمع مرداد ماه سال ٨٩ سودی به میزان ٠۵ تومان تقسیم شده و قیمت بسته شدن قبل از مجمع عادی سالیانه ٢٧٣ تومان بوده است. اگر بخواهیم مطابق با فرمول بالا عمل نماییم فاکتور تطبیق برابر با ٨۶٨١.٠خواهد بود و لازم است تا تمام قیمتهای قبل از مجمع در این عدد ضرب گردد. توجه کنید که این روش بر اساس قیمتهای تئوریک بورس نیست و تنها سبب می شود که از منفی شدن قیمت ها جلوگیری شود. آن دسته از علاقه مندان که مایل به یافتن جزییات بیشتری در باره نحوه تعدیل قیمتها هستند می توانند از سایت موسسه CRSP با آدرس www.crsp.com استفاده نمایند.
دو نکته در مورد اعمال تغییرات ناشی از سود نقدی و افزایش سرمایه در نمودار قیمتی لازم به ذکر است:
- داده های قیمتی تعدیل شده تنها برای استفاده از ابزار تحلیلی می باشند و قیمتهای تعدیل شده نباید معیاری برای بازده و محاسبه سود و زیان واقعی قرار بگیرند.
- خیلی از منابع و مراجع در دنیا در مورد خارج کردن اثر افزایش سرمایه اتفاق نظر دارند در حالی که در مورد سود تقسیمی در برخی منابع اختلاف نظر وجود دارد و عده ای معتقد به عدم لزوم خارج کردن اثر سود نقدی در نمودار هستند.
منبع:
ﺳﻠﺴﻠﻪ ﻣﻘﺎﻻت ﻣﻨﺘﺸﺮ ﺷﺪﻩ در روزﻧﺎﻣﻪ دﻧﻴﺎﯼ اﻗﺘﺼﺎد
www.aradsarmaye.com
ﺗﻬﻴﻪ ﺷﺪﻩ ﺗﻮﺳﻂ:
ﻣﺠﻴﺪ ﺣﺼﺎرﯼ
ﭘﻴﻤﺎن ارﻣﻐﺎن
